SAÇLARINIZ TEL TEL DÖKÜLMESİN
Saç dökülmelerini ciddiye almanın vakti geldi.
ELLE ONLINE
22 Nisan 2016
Bir insanda ortalama 100 bin adet saç folikülü yani saçın içinde büyüdüğü yapı bulunuyor. Bu sayı kişinin doğumunda sabit ve sonradan artırılması mümkün değil. Her bir saç folikülünden bir saç çkıyor ve her saç ortalama 2-7 yıllık ömre sahip.
Her saçın ömür süresi kabaca üçe ayrılıyor. Büyüme evresi en uzun süren evre ve saç ortalama ayda bir cm. uzuyor. Bu evreyi tamamlayan saç birkaç hafta süren dinlenme evresine giriyor. Ortalama 2-3 haftalık bu evrenin ardından dökülme evresi geliyor. Bu döneme giren saç, folikülüyle olan bağlantısını kaybediyor ve 2-4 ay içinde dökülüyor. Bu süre tarama, fırçalama, yıkama işlemleriyle kısaltılabiliyor ancak uzatılamıyor. Bu evrenin sonunda saça hiçbir şey yapılmasa bile saç kendiliğinden kayıp düşüyor. Dökülen saçın yerine saç folikülünden yeni saç üretilebiliyor.
Ağır diyetler ve ilaçlar telojen saç dökülmesine neden oluyor.
Telojen saç dökülmesi, büyüme evresindeki saçın gelen uyarılar sonucunda beklenenden daha kısa sürede, ömrünü tamamlamadan dinlenme ve dökülme evresine girmesiyle oluşuyor. Dökülme evresine giren saç ortalama 90 günde düşeceği için saç dökülmesi, sebep olan olaydan 2-4 ay sonra başlıyor. İlaçlar, ateşli hastalıklar, ameliyat, ciddi kilo kaybı, ağır diyet uygulamaları, dengesiz beslenme ve doğum, telojen saç dökümesinin sebeplerinden. Bu evrede hasta saçının avuç avuç döküldüğünü, lavabo deliğini tıkadığını ifade eder; saçını yıkamaktan ve taramaktan korkar, kel kalma endişesi içindedir. Saçın her tarafında eşit dökülme görülür. Yoğun yaşandığında saç volümünde de bir azalma oluşur. Telojen saç dökülmeleri tedaviye çoğunlukla iyi cevap veriyor, tedavi süresiyse en az üç ay. Doğum sonrası ortaya çıkan telojen saç dökülmeleri, genellikle bir yıl içinde toparlanıyor.
Bazı nadir durumlarda telojen saç dökülmesi iki yıl ve üzeri sürüyor. “Kroniktelojen saç dökülmesi” olarak isimlendirilen bu durumda hasta, artmış bir saç dökülmesi yaşarken, bir yandan da yeni saçlar çıkmaya devam ediyor. Amasaç volümünde azalma oluşuyor. Kansızlık, demir eksikliği, tiroid bezinin az çalışması bu tabloya yol açabiliyor; bazen de sebep bulunamıyor.
~ Tepeden incelme varsa...
Genetik zeminde androjenlerin etkisiyle ortaya çıkan saç dökülmesine “Androgenetik saç dökülmesi” deniyor. Genellikle bu tabloda hormonal bir fazlalık değil, hormonlara karşı kılların aşırı bir duyarlılığı söz konusudur. Erkeklerin yaklaşık yarısında, kadınlarınsa yüzde 10-25'inde görülüyor. Temel olarak saçın tepe kısmında saçların inceldiği gözlemleniyor ve saçın arka kısmına göre bir seyrelme fark ediliyor. Başlangıç dönemlerinde özellikle kadınlarda tanı koymak zor ve başka tip saç dökülmesiyle kolayca karışabiliyor. Bazen klinik olarak tablonun oturması yılları buluyor. Özellikle kadınlardaki androgenetik saç dökülmesi, genellikle telojen saç dökülmelerinin tersine sinsi bir dökülme olduğu için tablo, yıllar içinde oturuyor. Bazen hastalar saç dökülmesinden ziyade saçlarının inceldiğini daha çok fark ediyor. Ataklar halinde gelen dökülme periyodları var. Aradaki dinlenme dönemlerinde dökülme yavaşlıyor; bu periyodlar doktora gitmeyi de geciktiriyor. Aslında çok az hasta hormonal problem yaşıyor. Kadınlarda tüylenme, adet düzensizliği, sivilce gibi bulgular eşlik etmedikçe hormon tahliline gerek yok. Erkeklerde de ek bir hormonal tahlile ihtiyaç olmuyor. Tedavide amaç, mümkün olduğu kadar süreci yavaşlatmak. Tedavinin yıllarca süreceğinin bilinmesi gerekiyor.
GÜNDE YÜZ TEL SAÇ DÖKÜLMESİ NORMAL
Bu döngü ömür boyu devam eder. Birbirine komşu saçların her biri farklı yaştadır. Saçın dış görünüşünden hangi evrede olduğu anlaşılamaz. Kabaca, herhangi bir zaman diliminde, saçın yüzde 85-90'ı büyüme evresinde, yüzde 1-2'si dinlenme evresinde, yüzde10-15'i dökülme evresindedir denebilir. Banyo yapılmayan günlerde “günde 100” saç teline kadar dökülmenin normal kabul edilmesinin mantığı, saçın bu fizyolojisinden ileri geliyor. Bu evrelerin bilinmesi, tedavinin neden uzun sürdüğünün anlaşılması bakımından da önemli.
Diğer saç dökülmeleri
Çok daha nadir görülenler, hastanın bilerek ya da bilmeyerek kendi kendine yaptığı trikotillomani yani saç yolma hastalığı, kullanılan saç modeli, gergin toplamaya bağlı traksiyon (germe) saç dökülmesi, daha çok konjenital (doğuştan) olan ve kıl şaftını tutan hastalıklar, skarlı saç dökülmeleri olarak isimlendirilen ve bir daha saç çıkmasının mümkün olmadığı hastalıklar.
Eğer saç dökülmeniz devam ediyorsa bunu hafife almayın. Süreklilik gösteren dökülmelerde bir dermatoloji uzmanına başvurup muayene olmak ve gerekli testleri yaptırıp tedavi yoluna gitmek çok önemli.
Yazı: Esra Özübek
SON HABERLER
