Depremler yalnızca birkaç saniyelik sarsıntılardan ibaret değil, etkisi çoğu zaman günler, haftalar, hatta aylar boyunca bedenimizde ve zihnimizde yaşamaya devam ediyor. Otururken, yatarken, hatta yürürken bile zeminin hafifçe hareket ettiği duygusu… Üstelik bunun gerçekten olup olmadığını anlamaya çalışmak bile başlı başına yorucu. İşte uzmanların “Hayalet Deprem Sendromu” olarak tanımladığı bu durum aslında bedenimizin yaşadığı korkuyu hemen geride bırakamadığının en somut göstergesi. Kısacası birçok kişinin yaşadığı bu bitmeyen sallantı hissi “hayal” değil, beynin güvenliği yeniden öğrenmeye çalıştığı çok insani bir süreç. İşte psikiyatri uzmanı Dr. Sema Bayçın deprem sonrası vücudun bu karmaşık tepkisini anlamamız ve gerektiğinde destek almamız için önemli noktaların altını çiziyor.

Psikolojik ve Nörolojik Etkiler

Uzmanlara göre bu durum hem psikolojik hem de nörolojik süreçlerin bir araya gelmesiyle oluşuyor. Deprem anında vücut bir anda “hayatta kalma moduna” geçiyor, denge merkezimiz ile alarm sistemimiz aynı anda devreye giriyor. Dr. Sema Bayçın bu etkileri şöyle açıklıyor: “Deprem sırasında vestibüler sistem, yani dengeden sorumlu yapılar aşırı uyarılır. Sarsıntı bittikten sonra beyin tehlikenin sona erdiğini hemen kabul etmez ve harekete dair hayali sinyaller üretmeye devam edebilir.” Tam da bu nedenle kişi otururken bile zeminin hafifçe sallandığını hissedebilir. Bazıları uykudan irkilerek uyanır, bazıları ise gün boyu tetikte kalma halinden kurtulamaz. Depremin yarattığı ani korku, kontrol kaybı ve belirsizlik, özellikle duygu regülasyonu daha hassas kişilerde etkisini daha uzun sürdürebiliyor. Travma geçmişi olan bireylerde beyin, “savunma modundan çıkma” konusunda daha isteksiz davranabiliyor. 

Launchmetrics Spotlight

Ne Zaman Destek Almalıyız?
Dr. Bayçın belirtilerin çoğu zaman normal ve geçici olduğunu belirtiyor ancak günlük yaşamı etkilemeye başlaması durumunda destek alınması gerektiğini hatırlatıyor: “Deprem sonrası yaşanan belirtiler bir zayıflık değil, bedenin travmaya verdiği doğal tepkidir. Alarm sistemi kapanmıyorsa bu süreci tek başınıza yönetmek zorunda değilsiniz. Uzman desteği iyileşmeyi hızlandırır.” 

Şu durumlarda uzman desteği büyük önem taşıyor:
Sallanma hissi uzun süre devam ediyorsa,
Günlük yaşamı ve işlevselliği etkiliyorsa,
Yoğun kaygı, korku veya uyku sorunları eşlik ediyorsa,
Kişi sürekli alarm halinde hissediyorsa.