Yaz
ayları ve sıcak havanın insan bedeni üzerinde olumlu ve olumsuz birçok
etkisi var. Sıcak hava ve güneş ışığının olumsuz etkilerine karşı bazı
önlemler alıp cildimizi hazırlayabilir, böylece güneşin ve yazın keyfini
doyasıya çıkartabiliriz. Biz de sorunlarımızı alt alta dizdik,
yanıtlarını verdik.
1. Güneş cildimize nasıl zarar veriyor, yapısını nasıl bozuyor?
Güneş ışığının zararlı etkileri ultraviyole ışınlarının cildimizde
yarattığı olumsuz etkilerdir. Ultraviyole B ve C cildimizde renk
değişimlerine, kılcal damarların ortaya çıkmasına, benlerin ve kötü
huylu lezyonların oluşmasına zemin hazırlayan, cildi yaşlandıran
ışınlardır. En önemli zararı ise melanoma ve çeşitli cilt kanserlerine
sebep olmasıdır. Güneşin yararlı olduğu durumlar da vardır. Vücutta
ciltte sentezlenen ve kemikler için çok önemli olan D vitamini
sentezlenmesinde önemli rol oynadığı gibi sedef hastalığının, bazı cilt
hastalıklarının ve aknelerin iyileşmesinde de olumlu etkileri vardır.
ELLE Güzellik Editörü Esra Özübek'in güneşlenme önerileri
~
2. Güneş lekeleri nasıl oluşur, nasıl tanıyabiliriz; diğer lekeler ve benlerden nasıl ayırırız?
Güneş lekelerinin bir kısmı sadece güneşlenme sonrasında görülür ve
mutlaka güneşe maruz kalan yerlerdedir. Kenarları yıldızsı uzantılar
gösteren bu lekeler sütlü kahverengi renktedir ve 0.5- 2 cm arasında
değişen çeşitli büyüklüktedirler. Bir kısım lekeler ise yine güneş gören
nadiren erkeklerde görülen ve hormonal olarak oluşmuş olan lekelerdir.
Benlerin ise güneşe maruz kalındıkça sayıları artabilir, renkleri
koyulaşabilir veya boyutları büyüyebilir. Ancak benler güneş görmeyen
yerlerde de görülebilir. Deriden daha kabarık veya deri düzeyinde
olabilir. Dermatoloji uzmanı tarafından dermatoskopik yöntemle kontrol
edilmeleri gerekir.
Fotoğraf: Barış Aktınmaz
~
3. Güneş lekeleri kansere sebep olur mu, nasıl?
Güneş lekeleri varsa, cilt güneşin zararlı ışınlarına açık ve cilt
kanserine yatkın olabilir anlamı çıkarılabilir. Lentigo isimli bilinen
güneş lekesi nadiren lenti maligna isimli cilt kanserine dönüşebilir.
Ancak göğüs dekolte ve omuz başlarında, ellerde sıklıkla görülen lentigo
solarisler (güneş lekeleri) kansere dönüşecek anlamı çıkarılmamalıdır.
Madem ciltte lekeler vardır, o halde güneş cilde bir şeyler yapabiliyor
demektir, o halde güneşten koyucu kremler kullanılmalı ve güneşin kızgın
olduğu (10-16 arası) saatlerde güneşlenmekten kaçınmalıyız.
Fotoğraf: Barış Aktınmaz
ELLE Güzellik Editörü Esra Özübek'in güneşlenme önerileri
~
4. Güneş lekelerinin tedavisi nasıl olur?
Çok yeni ve yüzeysel olan lekelerde cildin üst tabakasının soyulmasıyla
yani mikrodermabrazyon yöntemi veya kimyasal peeling ile tedavi
uygulanabilir. Ancak eski veya daha derin lekelerin tedavisi daha zordur
ve zaman alır. En çok tercih edilen tedavi yöntemi IPL laser veya laser
tedavileridir.
5. Cildi beyazlatan, lekeleri açan kremler etkili midir?
Bu kremler yeni ve yüzeysel lezyonlarda başarılı olabiliyor. Bazen diğer
tedavilere destek olarak da kullanılabiliyor. Lekenin derecesine göre
içeriğine karar verilebilir. Özellikle tretinoin, arbutin, kojik asit,
hidrokinon içerikli kremler hem lekelerin rengini açmakta hem de yeni
bir lekenin oluşmasını önlemekte etkili içeriklerdir.
Fotoğraf: Laurent Darmon
ELLE Güzellik Editörü Esra Özübek'in güneşlenme önerileri
~
6. Güneş ışınları benlerimizi nasıl etkiliyor?
Benler cilt renginde, ciltten biraz koyu veya kahverengiden siyaha kadar
değişen renklerde ciltten genellikle kabarık, bazen üzerinde kılların
da olduğu selim lezyonlardır. Benler özellikle cilt rengi açık olan
kişilerde fazla görülür. Yaşla ve güneşe maruz kalmakla sayıları
artabilir veya boyutlarında değişiklik olabilir. Önemli olan benlerin
selim halini korumaktır. Bunun için öncelikle dikkat edilmesi gereken,
güneşin olumsuz etkilerinden korunmak için kızgın olduğu saatlerde
güneşe çıkmamak ve yaz-kış cildimizi ultraviyoleye karşı koruyan kremler
kullanmaktır. Ayrıca herkesin kendi beninin özelliklerini iyi bilmesi
ve takip etmesi gerekmektedir. Takip ederken benin boyutunda ve renginde
kısa süre içinde bir değişiklik olup olmadığına, kaşıntı veya kanama
olup olmadığına bakılabilir. Ancak daha ideal olan dermatoloji
uzmanlarının dermatoskop aleti ile hastalarını belirli aralıklarla takip
etmesidir. Eğer bir ben şüpheli bulunursa o benin cerrahi olarak
çıkarılması ve mutlaka patolojik incelemesinin yapılması gerekmektedir.
Fotoğraf: Michael Sanders
~
7. Neden bronzlaşıyoruz?
Cildimizde melanin isimli pigmentler bulunmaktadır. Cilt rengini
veren bu pigmentler herkeste farklı miktarda bulunur. Bu nedenle açık
renkli tenden esmer tene kadar 7 farklı cilt rengi vardır. Bu
pigmentlerin sayısı yazın güneşle birlikte arttığı için bronzlaşılır.
Bilinçli olarak bronzlaşmak gerekir. Güneşe belirli saatlerde, belirli
dinlenme aralıkları vererek çıkmak ve sık sık güneşten koruyucu kremler
sürmek gerekmektedir.
~
8. Güneş koruma kremlerini nasıl seçmeliyiz, öncelikli kriterler neler olmalı?
Son yıllarda güneş koruma kremlerinin çeşitliliğinde büyük bir artış
var. Hemen hemen çoğu hem ultraviyole A hem de B’ye karşı etkili,
bazıları infrarede karşı da etkili ürünler. içerisinde mineral bazlı
(çinko oksit), şltre etkili bariyer görevi iyi olan (mexoryl XL vs.)
birçok madde bulunmaktadır. Çocuklarda da güvenle kullanılabilen bu
ürünleri seçerken cildimizin tipine uygun olan, koruma faktörü en az
15-30 ve üstü olan ürünleri seçmeliyiz.
Fotoğraf: Marcelo Krasilcic
ELLE Güzellik Editörü Esra Özübek'in güneşlenme önerileri
~
9. Hassas ve kuru ciltlere sahip olanların sanırım herkesten daha fazla dikkat etmesi gerekiyor.
Bu tip ciltlerin nemsizlik dışında bazen kızarıklık oluşması veya kılcal
damar oluşumuna yatkınlık gibi durumları söz konusudur. Bu nedenle
bizim için özel bir yeri vardır. Kullanılan günlük ürünlerin dahi özenle
seçilmesi, yaz ve kış aylarının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir.
Yaz aylarında terlemeyle birlikte ciltte su ve mineral kaybı ortaya
çıkabilmekte ancak cilt bu durumu yaz aylarında hafifçe artan yağlılık
ile dengeleyebilmektedir. Ter ve yağ bezlerinin kanallarının ortak
olması su kaybını dengelemek adına doğal bir savunma sistemidir. Bu
doğal koruma sisteminin bozulmaması için aşırı cilt temizlikleri kuru ve
hasas olan ciltlere tavsiye edilmez. Ancak haftada bir enzim
peelinglerle veya haftada bir veya iki defa haşf glikolik asitli ya da
salisilik asitli toniklerle veya maskelerle bakım yapılması, ölü deri
birikimi ve yaz mevsiminin getirdiği ciltteki siyah nokta oluşumunun da
önlenmesine faydası olur. Bu tip ciltlerin günlük temizliğinde yaz kış
sütler tercih edilebilir. Ancak yaz aylarında toniklerle takviye
temizlik de yapılabilir. Akşamları kışa göre biraz daha su bazlı
ürünlerle nemlendirme yapılabilir, gündüz ise çinko oksit ve titanyum
dioksit oranı yüksek olan, C vitamini içermeyen (yazın kullanmak gündüz
için uygun olmayabilir) 30 korumalı güneş kremleri kullanılabilir.
~
10. Yağlı ve akneye eğilimli ciltler nelere dikkat etmeli?
Daha önce de bahsettiğim gibi yaz aylarında terle birlikte yağ (sebum)
salgısının artması kuru ciltlerin tam tersiprosedürlerle bakımını
gerekli kılar. Özellikle bu tip ciltlerin siyah noktalarının, artması
veya kapalı komedon denilen beyaz noktaların artması cildin
gözeneklerden nefes almasını engelleyebilir ve kullanılan ürünlerle de
daha da tıkanmasına-dolmasına sebep olur. Bu nedenle cildi jel veya
köpük şeklindeki suyla kullanılan ürünlerle temizlemeli, uygun olan bir
tonikle de her akşam arındırmalıyız. Ayrıca cildi haftada bir veya iki
defa akşamları antioksidan içerikli hafif soyucu ve nemlendirici
etkileri olan peeling maskelerle canlandırabiliriz. Güneş koruyucuların
karma ciltlere uygun olan daha likit özellikli ürünleri gündüz tercih
edilebilir. Ancak bilinmelidir ki her güneş koruyucu,
özelliği gereği mutlaka bir miktar yağ içerir. Bu nedenle akşamları iyi
bir cilt temizliği ile bu ürünlerin de yarattığı yağlılık
azaltılmalıdır. Akşam cildin nemlendirilme ihtiyacı olan durumlarda su
bazlı hafif vitaminli ürünler kullanılabilir.
ELLE Güzellik Editörü Esra Özübek'in güneşlenme ��nerileri
~
11. Olgun ciltler nasıl korunmalı?
Olgun ciltlerin özelliği kollajen ve elastik lişerin yıpranmış olması,
fabrika hücreler olan şbroblastların, kronolojik- genetik-hormonal
yaşlanma mekanizmalarına uyan şekilde üretimlerini azaltmış olmalarıdır.
Bu tip ciltlere önerimiz, C vitamini, E vitamini, hyaluronik asit,
retinol, peptidler veya bitkisel anti-oksidanlardan zengin kremlerle
geceleri onarımı desteklemek, gündüz ise yine antioksidan özellikli
güneş koruyucuları kullanmalarıdır. Ayrıca bu tip ciltlerin daha fazla
neme ve daha fazla vitamin ve minerale olan ihtiyaçları yaz aylarında
artar. Haftada bir veya iki defa uygulanan bakımlar dışında profesyonel
yardımlara da ara vermeden devam etmelerini hatta bu dönemde daha önce
danışmadılarsa bir cilt hastalıkları uzmanından destek almalarını
tavsiye ederim, çünkü en önemli yaşlandırıcı dış faktör olan güneş,
olgun ciltleri çok daha hızlı etkiler. Olgun ciltlerin savunma
hücrelerinin desteklenmesi ultraviyole ile savaşmada temel bakım
olmalıdır.
~
12. Vücut ve yüz için ayrı ürünler kullanmalı mıyız, neden?
Yüzümüze seçtiğimiz ürün cildimizin yağlı veya kuru oluşuna göre
seçilmiş olan likit veya krem formunda bir ürün olabilir. Bu ürünü
vücudumuza sürmekte herhengi bir sakınca yoktur. Ancak vücut için alınan
bir ürünün yüzümüzde yoğun olup olmadığını kontrol etmemiz gerekir.
Vücut için kolay kullanılabilen spray formunda olan ve daha yoğun
miktarda ürünler tercih edilebilir.
~
13. Sağlıklı bronzlaşmak ve güneşin zararlarından daha az etkilenmek
için nasıl beslenmeliyiz? Havuç, elma vs. gibi besinlerin bu anlamda
yararlı olduğu doğru mu?
A vitamininin beta karoten olarak alınmasının vücuda zarar verme etkisi
yoktur, depo edilerek karaciğerde toksik etkiye neden olmamaktadır.
Ancak bu tip hücreleri koruma özelliği olan vitaminlerin güneşin
yarattığı hasarı tamir etmede etkili olduğu bilinmektedir. Bu tip
besinlerin güneş banyosu sırasında alınması önerilmez. Güneş sonrası
tavsiye edilir. Yazın C vitamini ve çinko minerallerine yönelmek daha
doğrudur. Güneşin yarattığı yaşlanma etkilerine karşı antioksidan olarak
savaşan bitkiler, meyveler tüketilmelidir. Bol yeşillik, üzüm
(çekirdeği de çiğnenerek) ve mor renkli olan meyveler tavsiye
edilebilir.
Yazı: ESRA ÖZÜBEK
ELLE Güzellik Editörü Esra Özübek'in güneşlenme önerileri