D vitamini yağda çözünebilen ve vücutta depolanabilen sterol grubundan bir vitamindir. D vitamininin en önemli kaynağı güneş ışınlarıdır. Beslenme ile birlikte bitkisel ve hayvansal gıdalardan da az miktarda sağlanabilir. Kemik kas eklem fonksiyonlarında sinir sisteminin çalışmasında bağışıklık sisteminin kuvvetli olmasında D vitamini çok önemli role sahiptir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
D vitamini eksikliği en sık yorgunluk, halsizlik, tüm vücutta genel ağrı, kemik ağrıları, eklemlerde ağrı, depresif ruh durumu, bağışıklık sisteminde zayıflamaya bağlı enfeksiyonlara duyarlılıkta artma, sık enfeksiyon geçirme, sarkopeni olarak adlandırdığımız kas kütlesinde azalma ve yaşlı kişilerde yatağa bağımlılığa kadar giden daha ciddi tablolarla kendini gösterebilir. Yine osteoporoz ve düşme, kırıklara neden olabilir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?
GÜNLÜK D VİTAMİNİ İHTİYACI NE KADAR?
Günlük D vitamini ihtiyacı yasa ve kişiye göre değişir. Bu nedenle günlük takviye mutlaka doktor önerisiyle ve doktor kontrolünde olmalı. Yine D vitamini alırken günlük kalsiyum alımının da optimal düzeyde olması gerekir. D vitamini mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalı.
D VİTAMİNİ İÇEREN BESİNLER NELER?
D vitamini balık özellikle ton balığı, süt, yumurta, tahıllı gıdalar ve mantarda bulunur. Yine peynir, tereyağı, yoğurt, kefir D vitamini içeren gıdalardır. Beslenme yoluyla alınan D vitamini karaciğer ve böbreklerde aktif hale getirilir ve etkisini aktif formuyla gösterir.
D VİTAMİNİNİN FAZLASI ZARARLI MI?
Uygunsuz ve fazla miktarda kullanım vücutta D vitamininin depolanmasına ve D vitamini intoksikasyonuna yol acar. Özellikle yağlı dokuda biriken D vitamininin vücuttan atılması da zordur. Özellikle suda çözünmediğinden zehirlenme riski yüksektir. D vitamini zehirlemesi bağırsaktan kalsiyum emilimini arttırarak kan kalsiyum düzeyinin yükselmesine neden olur. Bunun sonucunda halsizlik, mide bulantısı, kusma, sersemlik, anksiyete, kabızlık gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bilinç değişiklikleri de tabloya eklenebilir.
D VİTAMİNİ NASIL DEPOLANIR?
Güneş ışınlarından en fazla fayda gördüğümüz saatler saat 11.00 ila 15.00 arasındaki zaman dilimidir. Bu saatlerde her 2 kolun çıplak ve güneşten koruma kremi sürmeden 15- 20 dakika güneşlendirmek önemlidir. Eğer güneşlenme süresi daha uzayacaksa zararlı etkilerden korunmak için koruyucu faktörlü krem kullanmak gerekir. Pencere, cam arkasında güneşlenmek güneşin ciltte D vitamini üretimini engeller.
ÇOCUKLARDA D VİTAMİNİ ALIMI NASIL OLMALI?
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Endi Romano bebeklerde ve çocuklarda D vitaminin nasıl alınması gerektiğini anlattı.
YAZI: İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aslı Çurgunlu ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Endi Romano
B12 vitamini hakkında bilmeniz gerekenler