Bugünlerde bir terim var sürekli karşımıza çıkan; bütünsel sağlık. Her sorun bu odakla bakınca çözülüyor, ve özünde bir şeyi çürümeden dengeleme halini anlatıyor. Ayurveda ilmini de kapsayan bu yaklaşımı işin uzmanı Ebru Şinik ile konuştuk.
Ayurveda sistemini kısaca anlatır mısınız?
Ayurvedik yaşam şekli, en net ve kısaca kendine iyi bakma ilimidir. Hem koruyucu, hem de bütüncül bir tıp sistemi olan Ayurveda’nın rehberliğinde günlük rutinlerimizi düzenlemeye başladığımızda sağlıklı ve mutlu yaş alma sürecimizi başlatmış oluruz. Ayurveda kadim bir lisan olan sanskrit dilinde bir kelime olup, kelime anlamı olarak “yaşam bilimi” manasına gelmektedir.
Ayurveda, kişinin doğuştan sahip olduğu bünye tipini belirleyerek, bu doğrultuda hayat boyu dengede kalmasını sağlar.
Bu gibi zorlu dönemlerde ayurveda sistemi nasıl fayda sağlayabilir?
Beden-zihin dengesinin özellikle çok daha önem kazandığı bu günlerde bedenimizde dengeleyici nitelikleri barındırırken eş zamanlı olarak bağışıklık sistemini de güçlendiren ayurvedik günlük rutinlerin uygulanması son derece konforlu ve bir o kadar da güçlü etkilere sahiptir.
Evde kendi kendimize yapabileceğimiz ayurvedik ritüeller neler?
Ben özellikle güne başlarken yaptığım sabah ritüellerini çok önemsiyorum. Sabah gözümü açtığım gibi yaptığım dilimin üstünü temizleme, ılıkdan daha sıcak olan limonlu veya elma sirkeli su içme, merkezi sinir sistemini dengeleyen burundan alınıp verilen nefes teknikleri egzersizlerim ve zihin sağlığım için meditasyon vazgeçilmezlerim arasında yer alıyor. Bu rutinlerim olmasaydı büyük ihtimalle sakinleştirici bir ilaç kullanmak zorunda kalabilirdim.
Nefesin sinir sistemimiz üstünde nasıl etkileri var?
Kontrollü ve ritmik olarak burundan alınıp verilen yoga ilmine dayalı kadim nefes teknikleri dünyada bilinen en etkin stres yönetimi teknikleridir; çünkü otonom sinir sistemi uygulamaya başladığınız anda dengelenmeye başlar. Beden-zihin tıbbının dünyadaki öncü doktorlarından biri olarak gösterilen Dr. Andrew Weil, “ Eğer sağlıklı yaşam üzerine verdiğim önerileri tek bir maddeyle sınırlamak zorunda kalsaydım, bu doğru nefes almayı öğrenmek olurdu” diyor. Nefes hem fiziksel, hem de zihinsel bedenimizde çalışan en etkili detoks sistemidir. Dünyada stres yönetiminde etkin olarak kullanılan bu egzersizler, kasların ve imajinasyonun kullanıldığı diğer gevşeme teknikleriyle kıyaslandığında; nefes, fizyolojik uyarı sistemiyle direkt bağlantılı olduğu için, etkisinin çok daha kısa zamanda ortaya çıktığı kanıtlanmıştır.
Nefes ve bağışıklığımız arasında nasıl bir ilişki var?
Nefes alıp veriş ritmimiz zihinsel faaliyetlerimize ayna gibi yansır. Bu da anında merkezi sinir sistemi ve enterik sinir sistemi yani sindirim sistemine anında yansıyan etkileri barındırır. Bağışıklık sistemimizin ana merkezi sindirim sistemi olduğuna göre, kontrollü ve ritmik nefesler sindirim sistemini düzenlediği gibi anında endokrin sisteme yani hormonal sistemimize de etki ederek bağışıklığı güçlendirici hormon salınımını tetikler. Elbette nefesini kontrol edemeyen bir kişi için bunun tersi geçerlidir. Kaldı ki bu Covid-19 pandemisi sürecinde akciğer florasını temiz ve güçlü tutmak çok önemli; işte bu noktada da burundan alınıp verilen kontrollü nefesler adeta mucizevi şifalandırıcı etkiler barındırmaktadır.
Özellikle bu dönemde stresten uzak kalın diyor uzmanlar. Peki ama stresi nasıl elimine edebiliriz?
Nefesi kontrol ederek sinirleri yatıştırmak, aklı da kontrol etmenin ön koşuludur. Stresi bilinçli zihnimizle kontrol edemeyiz. Bilinçaltından kaynaklanan stres tepkisini ancak hayatımıza düzenli olarak mindfulness diye tabir ettiğimiz farkındalık yükseltici egzersizler olan nefes teknikleri ve meditasyon egzersizlerini dahil edersek amigdala’nın eskiden stres tepkisi verdiği durumlarda aynı tepkiyi vermemesini sağlayabiliyoruz. Yani uzun lafın kısası her gün düzenli olarak bu egzersizleri yaparak yaşamınızda stresi yönetebilirsiniz.
Yazı: Serli Gazer Boyacı
ELLE Türkiye Mayıs / Haziran sayısından alınmıştır.
