Neredeyse herkesin moda tasarımcısı ilan edildiği şu günlerde bu kavramı sorgulamak yapılabilecek en doğru şeydi. Aslında zaten cevaplarını bildiğimiz soruları, dürüstçe ve objektif yanıtlamak için egolarından sıyrılmış dört isim aklımıza geldi.
ÜMİT ÜNAL
Tasarımcı kimdir?
Yaşadığı kendi küçük evreninden, tüm donanım, sezgi, düşünce, kendine ait kişisel metot ve yaklaşımlarıyla, kocaman evren için “yaratım” sergileyen kimliktir. Bu hali, eyleme dönüştürmek zorunda değildir benim için. Bir fikri de tasarlayabilir bu insan. Ya da bir ürüne dönüştürür, bir tavır başlatır. Kıvılcımı yangına evirir.
Kim moda tasarımcısı olabilir?
Şimdilerde her isteyen... Her şansı olan. İyi giyinmenin ve zevkli olduğu sanısında olan her kimlik. Bu büyük bir yanılsama tabii. Ama doğrusu şudur: Var olan moda algısı içinde, kendi karakter ifadesiyle yenilikçi ve öznel metotlar üretebilenler, tasarımcı olmalıdır. Yeni zevk analizleri ortaya koyabilmeli, daha ötesi yenilikçi bir tavır yaratımı olabilmelidir. Tarih öncesinden etkilense bile, en yeniye ait bir ipucu verebilmelidir. İyi bir yorumcu, sosyolojiye ilgi duymalı, sokağa değebilmelidir. Renk ve moda bilgisi yeterli değildir.
Yeni nesil tasarımcılardan kimler desteği hak ediyor?
Kişisel ve öznel. İşçi sıfatından alınmayan, bunun bir yaratım mesleği olduğunu algılayabilen ve tasarlayacağı ürünün bir hizmet işi olduğunun farkında, modanın “show businness” değil gerçek bir meslek olduğunun farkında olan, sahici ürünler tasarlayabilme potansiyeline sahip gençleri desteklemeliyiz. Kim mi bunlar? Gözündeki ışığa bakınca hayatı gördüğümüz gerçek insanlar.
BORA AKSU
Neden yurt dışında devam etmeyi seçtiniz?
Türkiye'de kalmış olsam neler olacağını bilmiyorum, çünkü tasarımcı kimliğim Londra'da eğitimim esnasında oluştu. O yüzden olasılıkları tahmin etmek çok güç. Tasarımcı kimliğimin oluşması ve gelişmesi Londra'da, Central Saint Martins okulunda aldığım üniversite ve yüksek lisans eğitimi esnasında ve bu eğitimin arkasından aldığım ödüller ve sponsorluklar sayesinde oldu. Ama tasarıma ilgim bunun çok öncelerine, çocukluğuma dayanıyor.
Türkiye'deki moda anlayışı oradan nasıl görünüyor?
Şu an maalesef Türkiye'nin politik kimliği daha önde göründüğü için öne çıkması gereken değer ve ögeleri biraz buğulu.
Neden bu kadar çok moda tasarımcısı var?
Moda tasarımcılığı, özellikle son yıllarda çok popüler bir meslek haline geldi. Her popüler şey gibi moda tasarımcılığındaki bu balon şişirme meselesi belli bir süre sonra inmeye başlayıp kendi içinde rafineleşecek bence. Ama şu an için gerçek tasarımcı adaylarıyla sadece popülerliğinden dolayı bu mesleğe sahip olmak isteyenlerin oluşturduğu bir kesim, bu mesleğin bu kadar göz önünde olmasını sağlıyor ki, bu çok pozitif bir gelişme de olabilir. Özellikle 10-15 yıl önce moda tasarımcısı kavramının bile tam bilinmediğini hatırlarsak, Türkiye'nin bu konuda ne kadar yol kat ettiğini görebiliriz.
Türkiye'deki genç tasarımcılarla ilgili ne düşünüyorsunuz?
Sanırım yaptığınız işe hiç kimsenin inanmadığı kadar inanmanız çok önemli. “Sevmek” demiyorum, çünkü zaten sevgisiz hiçbir ürünün oluşamayacağı kanaatindeyim. Gençlere inanıyorum ve geleceği her zaman olduğu gibi onların şekillendireceğini düşünüyorum. Önemli olan herkesin farkındalığını keşfetmesi. Bunun için de ne gerekiyorsa yapılması.~
YILDIRIM MAYRUK
Nasıl moda tasarımcısı olunur?
Önce elyaf ve kumaş, sonra kalıp, prova ve dikiş, ardından da hukuksal altyapı (marka koruma ve tescili) ve buluş, olmazsa olmazları olmalıdır. Ayrıca aksesuvar, moda tarihi, tanıtım ve sunumların yanı sıra yabancı diller de çok önemli. İyi bir terzi çok küçük yaşta eğitime başlamalı, görgü ve kültürle kendini geliştirmeli. 10 yıl eğitim ve 10 yıl olgunlaşma sürecinden geçmeli. Ve mutlaka müşterisinden daha yüksek bir yaşam felsefesi ve standardına sahip olabilmeli.
Eğitim mi, çıraklık mı?
Dünyada bu işin eğitimi yok ki. Mesela Jean Paul Gaultier, Saint Laurent'de eğitilmedi mi? Atölyesi olmayan bir sanat eğitimi nasıl olur? Kağıttan etek yaparak mı? Ya da internetten alınan çıktılarla oluşturulan hikaye panosuyla mi? Kurslar, moda okulları, bana hep tuzak gibi geliyor. Zaten mezun olup gelenler iğne iplik tutmayı bile bilmiyor.
Terzi ve moda tasarımcısı arasında nasıl bir fark var?
Terzi, keşfettiği malzemelerle model yaratıp uygulayarak hayatını kazanabilendir. Tasarımcı dedikleriniz, ellerindeki modele kumaş arayıp, satmaya çalışıp debelenendir.
MURAT TÜRKİLİ
Yaratıcılık ve pazarlama, tasarıma nerede karışıyor?
Her konunun çözümü öncelikle beyinde biter. Bu nedenle karıştığı ilk yer beyindir. Birleştiği yerse, ürüne dönüştüğü ve müşteriyle buluştuğu andadır.
Yaratıcı, satışla ve tanıtımla ne kadar ilgilenmeli?
Bu, ticaretin bir parçası, her konuda olduğu gibi bu konuda da profesyonel ekiplerle çalışma gerekliliği var. Pek tabii tasarımcı bu ekibin üyesidir ancak dinlemeli ve müdahaleye izin vermelidir.
Türkiye'de stil anlayışı var mı?
Moda, satın aldığımız, stilse onunla yarattığımızdır. Dolayısıyla ve ne yazık ki Türkiye, sadece satın alan ancak aldığıyla henüz stil yaratabilen bir ülke değil. Bu nedenle stilden bahsetmek çok zor. Henüz o doygunluğa ulaşamadık,
İyi bir tasarımcı olmak için tekrardan kaçmak mı gerekir?
Tam tersi; yapılan ve size uygun olduklarını düşündüklerinizi taklit ederek öğrenilir. Yapılanı daha doğru yapmaya çalışmak en dikkat etmeniz gereken şeydir.
SILA GÜVEN
