Karbon ayak izinizi kontrol etmek oldukça büyük bir görev gibi görünebilir. Sera sebzeleri yerine mevsimine göre sebze tüketmek, yurt dışı seyahatlerini sınırlandırmak veya ulaşım yönteminizde toplu taşımayı tercih etmek… Liste daha da uzayabilir! Tercihlerimizi çevre dostu yapmak için ne kadar motive olsak da bazen saydıklarımız gözümüzde büyüyebiliyor. Ancak kişisel karbon ayak izinizi azaltmanın hem bütçe dostu hem de kolay bir yolu var: Döngüsel Moda!
DÖNGÜSEL MODA NEDİR?
Döngüsel moda, bir kıyafetin, aksesuarın veya ayakkabının geleneksel yolculuğunu yeniden yönlendirmekten geliyor. Çoğu kıyafet yeni kumaşlardan üretiliyor, giyiliyor, atılıyor ve en sonunda atık oluyor veya daha da kötüsü yakılıyor. Döngüsel moda bu çizgiyi döngü haline getirmeyi amaçlıyor, kıyafetlerinizin materyallerinin ömrü geri dönüştürme veya ikinci el gibi konseptler ile uzatılıyor. ‘Yeni’ ürün üretiminin yanı sıra eskiyi kullanma ile zararlı ekolojik atıklar önleniyor. Sürdürülebilir modanın önemli kuruluşları arasında olan Eco-Age’in Sürdürülebilir Moda ve Tekstil Sorumlusu Charlotte Turner, “Döngüsel moda, atıkların tasarlanması anlamına geliyor” diye belirtiyor. “Doğaya zarar vermeden doğada kaybolan, yeniden yapılandırılabilen veya kalitesini kaybetmeden geri dönüştürülen tasarımlar yaratarak elimizde olanla çalışmaya devam edebiliriz,” diye ekleyen Turner, döngüsel modanın amacının kullanılan kaynakları ve atığa dönüşen malzemeleri sınırlandırmak olduğunun altını çiziyor.
‘DÖNGÜSEL MODA’ TERİMİ NEREDEN GELİYOR?
Green Strategy adlı danışmanlık firmasının sahibi Anna Brismar, 2014’te ‘Döngüsel Moda’ terimini öne sürdü. Terimi, “Toplumda en değerli biçimleri içinde olabildiğince uzun süre sorumlu ve etkili bir şekilde kullanılması ve üretilmesi amacıyla tasarlanan, tedarik edilen, üretilen ve temin edilen kıyafetler, ayakkabılar veya aksesuarların insanların kullanımı sona erdiğinde çevreye zarar vermeden biyosfere geri dönmesi,” diye tanımlayan Dr. Anna Brismar, döngüsel veya sirküler moda terimini sektöre dahil eden isim olarak görülüyor.
HAYATINIZDA DÖNGÜSEL MODAYI NASIL UYGULAYABİLİRSİNİZ?
“Azalt, yeniden kullan, geri dönüştür!” 2020’de alışverişinizi sınırlandırmakla başlayabilirsiniz. Her Cuma gecesi için gerçekten de yeni bir kıyafete ihtiyacımız var mı? Eğer cevabınız kesinlikle evet ise, sürekli ‘yeni’ kıyafetler almak yerine vintage veya ikinci el mağazalara yönelebilirsiniz. Moda sektörünün şu anki büyüme hızı inanılmaz! Sadece geçtiğimiz sene 114 milyar parça satılmış yani bu da kişi başı 15 parçaya denk geliyor. Daha az alışveriş yapmak veya gardırobunuzdaki en sevdiğiniz parçaları yeniden giymek hızlı modayı yavaşlatmaya yardımcı olacak. Gereğinden fazla üretim ile gelen atık sorunsalını çözebilirsiniz!
Daha az alışveriş yapmak aynı zamanda daha kaliteli alışveriş yapmak anlamına gelebilir. Birkaç ay hatta hafta içerisinde elinizde paralanacak kıyafetler yerine daha pahalı olsa da kaliteli ve uzun ömürlü opsiyonlara yönelebilirsiniz.
İKİNCİ EL VEYA VINTAGE ALIŞVERİŞ YAPIN
Yıllar boyunca süre gelen aşırı üretim kulağa oldukça kötü duyuluyor. Ancak her şeyin iyi bir tarafı olduğu gibi bunun da var! Aşırı üretim ile gelen ekstra kıyafet sorunsalını ikinci el veya vintage mağazalara yönelerek çözebilirsiniz. Bu tür mağazalarda giyilmeyi beklenen veya yeni hayatına başlamaya hazır olan birçok parça var. Alabileceğiniz ‘yeni’ ürünler kadar vintage kıyafet var. Farklı temalar, dönemler veya stiller ile ayrım yapan vintage veya ikinci el mağazalarında kişisel tarzınıza veya beğenilerinize uygun parçalar bulacağınıza eminiz.
KIYAFET KİRALAMA OPSİYONUNU DEĞERLENDİRİN
Günümüzde insanlar daha önce tarihte olmadığı kadar kıyafet satın alıyorlar. Araştırmalara göre bir kıyafeti dokuz ay daha fazla giyerseniz, karbon ayak izinizi %30 oranda azaltabilirsiniz! Bir düğüne veya davete katılırken satın alacağınız gece elbisesini bir kez giyeceğinize eminseniz daha uygun bir önerimiz var: Kıyafet kiralama. Özellikle davet stillerinde son yıllarda tercih edilmeye başlanılan ‘kiralık moda’ konsepti sirküler moda konseptine çok uygun. Gardırobunuzda biriken giyilmemiş kıyafetleri azaltırken belki de bütçenize uygun olmayan bir kıyafeti giyme seçeneğiniz oluyor.
Yurt dışında Rotaro, Hurr, By Rotation, Cocoon gibi kıyafet kiralama servisleri varken Türkiye’de de ‘Davet Çok Elbisem Yok’ gibi servisler ile davet stillerinize çeşitlilik katabilirsiniz. İster döngüsel moda için katkıda bulunmak isteyin, ister bulunması zor bir tasarımcı parçası giymek isteyin… Her türlü kiralık davet elbiseleri ile karbon ayak izinizi küçültebileceksiniz.
Kıyafet kiralama servislerinin tamamen sürdürülebilir olduğuna emin olmak pek mümkün değil. Kargolama ve kuru temizleme işlemlerinde oldukça fazla enerji harcanmasının üstüne sıkla kiralanan bir kıyafetin ömrü de kısalabiliyor. Ancak tüm opsiyonların arasında kıyafet kiralama servisleri yine de sirküler modanın gereksinimleri arasında.
İKİNCİ EL SATIŞ SİTELERİNİ KULLANIN
Kıyafetler kiralamak size göre değilse ikinci el mağazalarına yönelebilirsiniz. Modanın döngüsüne sadece satın alarak değil, giymediğiniz kıyafetler ile de katkıda bulunabilirsiniz. 2023’e kadar ikiye katlanması beklenilen ikinci el kıyafet sektörü, döngüsel modanın en önemli değerlerinden biri. Gardırobunuzda artık vücudunuza olmayan veya stilinize uymayan kıyafetler için yeni bir ev bulabilirsiniz. Kıyafetlerinize ikinci bir şans tanıyarak ekstra bir kazanç da sağlayabilirsiniz. Gardops, ModaCruz ve Dolap gibi uygulamalar ile kullanmadığınız kıyafetleri en az sizin kadar çok sevecek insanlar ile buluşturabilirsiniz.
DÖNGÜSEL MODA MARKALARINDAN SATIN ALIN
Sürdürülebilir ve çevreye duyarlı markalar bulmak artık çok daha kolay! Moda sektörünün en önemli trendlerinden biri haline gelen sürdürülebilirlik konsepti birçok yeni nesil marka tarafından uygulanıyor. Aynı şekilde Adidas, Stella McCartney ve H&M gibi moda devleri tarafından vurgulanan sürdürülebilir tasarımlar; okyanuslardan geri dönüştürülen plastikler, çevre dostu kumaşlar veya inovatif teknolojili kaynaklar kullanıyorlar. Markaların sürdürülebilir koleksiyonlarından alışveriş yapabilir veya kendini sürdürülebilirliğe adamış markalara yönelebilirsiniz.
Birçok marka eski kıyafetleri geri dönüştürerek, artan kumaşları kullanarak veya atık olmak üzere olan kaynakları kullanarak harika tasarımlar yapıyorlar. Alexander McQueen döngüsel modaya katkıda bulunmak isteyen lüks markalar arasında. Geçtiğimiz Şubat ayında artan kumaşlarını İngiltere’deki moda okullarına yollayacaklarını söyleyen Alexander McQueen Kreatif Direktörü Sarah Burton, “Alexander McQueen kültüründe koleksiyonlarımızın araştırmasında veya tasarımında kullandığımız her şey arşivleniyor ve saklanıyor. Biz hiçbir şeyi atmayız” diye eklemişti.
KUMAŞ SEÇİMİNE DİKKAT EDİN
Sadece sürdürülebilir markalardan alışveriş yapmak gerçekçi olmak gerekirse pek mümkün olmayabilir. Bu nedenle herhangi bir mağazadan alışveriş yaparken de döngüsel modaya katkıda bulunabilirsiniz. Nasıl mı? Aldığınız ürünün kumaşına ve materyaline bakarak. Yeni bir şey alırken, o ürünün kullanım süresi bittiğinde ne olacağını düşünün. Materyaller ve üretim teknikleri, ikinci el kullanımlar için yeteri kadar kaliteli mi? Kullanılan kumaşlar doğada çözülebilir mi veya geri dönüştürülebilir mi? Yün gibi doğal elyaflar çözülebilirken naylon gibi sentetik elyaflar ise yeniden kullanılabiliyor.
DEĞİŞ TOKUŞ
En yakın arkadaşınız veya anneniniz ile gardırop değişimine girin! Gözümüz zaten her zaman annemizin gardırobunda… Döngüsel moda gerekçesi ile annenizin gardırobundan birkaç parça kıyafet alabilirsiniz. Yeni şeyler satın almak yerine en yakın arkadaşınız veya anneniz ile kıyafet değiş tokuşu yapabilirsiniz. Paranın icat edilmediği bir dönemden ilham alarak, değiş tokuş konseptine geri dönüyoruz. Kıyafetlerinizin ömrünü uzatırken aynı zamanda sevdikleriniz ile değiş tokuş yapmak eğlenceli bir aktiviteye dönüşebilir. Özellikle benzer stilleriniz var ise ara sıra ‘Değiş Tokuş’ partileri düzenleyerek yakınlarınız ile kıyafetlerinizi değiştirebilirsiniz. Bir sonraki gardırop temizliğinde en yakın arkadaşınıza giymediğiniz parçaları verebilir, annenizin gardırop temizliğinden ise kendinize yeni kıyafetler seçebilirsiniz.
