“Pretty Woman”la tanıştığımız, Spice Girls ve Backsteet Boys gibi pop gruplarıyla müziğin yeni bir forma büründüğü, Nirvana’yla Grunge’i, Calvin Klein ile minimalizmi 10 yıllık bir serüven. Peter Lindbergh süper modelleri fotoğraflıyordu, Madonna çığır açan sex projesiyle adını yasaklılar listesine yazdırıyordu.1990’ları özetlemek kolay değil, ancak İlkbahar/Yaz 2022 koleksiyonları işimizi kolaylaştırıyor.
Neredeyse üç sezona yayılan Y2K hakimiyeti elbette tasarımcıların üzerindeki etkisini kaybetmiş ya da yakın zaman içinde kendini unutturacak değil. Ancak İlkbahar/Yaz 2022 koleksiyonları sadece milenyumun ilk yıllarına değil biraz geriye doğru da gidiyor. 90’ları ikiye ayıran genelde iki önemli trend akımı var. Biri minimalizm, ki yıllar içinde normcore ve türevleriyle yeniden canlandığını gördük. Diğeriyse isyankâr ruhla atağa geçen grunge. Hatta en son Sonbahar/Kış 2013-14 koleksiyonlarını tümüyle domine etmişti.1980’lerin ultra glam maksimalizmi ve 2000’lerin teknolojiyle başkalaşmaya başlayacak dönemin ortasında kalan kafası karışık yıllardayız.
1995 yılından, Calvin Klein kampanyası
SÜPER MODELLER KİMLERDİR?
2010’ların ilk yılları “Gerçek süpermodel kim?” sorusunun cevabını aramakla geçti. Cevabını henüz bulup bulmadığımıza pek ikna olmuş değilim, ama kanıtlar doğru noktalar üzerinden ilerlediğimizi gösteriyor. “Cindy, Linda, Naomi, Helena sadece podyumda ya da kampanya çekimlerinde bu rüyayı yaşamıyorlardı, çekimde üzerlerine geçirdikleri kıyafetlerle partilemeye gidiyorlardı” şeklinde özetleniyor süpermodel olma ruhu. Bir dakika Peter Lindbergh’ün siyah beyaz minimal karelerinde doğal güzellikleriyle poz veriyorlardı, diğerinde bizim lise yıllarından kalan anılarımız gibi gece kulüplerinde masaların üzerinde dans ediyorlardı. Süpermodelleri tanımlayan şey sadece çok çalışmaları değildi. Eğlenmenin önemini biliyorlardı, özendiriyorlardı. Gıpta ediyorduk onlara.
Devir değişti! Kuşkuyla yaklaştığımız Bella ve Gigi Hadid ne kadar başarılı olduklarını gösterdiler bu sırada. Aile torpilini arkasına alarak endüstriye adım atmakla suçlanan Kaia Gerber de öyle! Sosyal medyanın onları daha ulaşılabilir kılması onları daha az başarılı, daha az ikonik yapmıyor! Farklı bir auraya ve büyüye sahipler sadece. Moda dünyasındaki esas etkileri bir beş yıl sonra daha belirgin olacak. O günün modelleri defile ve partileri birleştiriyordu. Bugün Bella podyumdan #FreePalestine gösterilerine katılıyor, Gerber kitap kulübüne doğru yol alıyor. Süpermodeller bir dönem sadece oyuncuların tekelinde olan dergi kapaklarını da yeniden ele geçirmeye başladı. ELLE USA peşi sıra modelleri kapaklarına taşıyor. Nisan sayısında, ön sırada günümüzün en çalışkan ve meşgul modellerinden Precious Lee vardı en son ve “Durdurulamaz Precious Lee” demişti editör onun için. Çünkü gerçekten de her yerdeydi. Moda haftalarında New York ve Londra’da yürünmedik defile bırakmadı.90’lar sadece bu sezona mahsus bir geri dönüş yaşamıyor. Gwen Stefani’nin giyindiği atlet Sonbahar/Kış koleksiyonlarının esas yıldızıydı. Yukarıda, Christy Turlington’ı Versace defilesinde görüyoruz. Geçtiğimiz ay Dua Lipa, bu görünümü Grammy ödüllerine katılırken tekrarladı.
İNCE ASKILI ELBİSELER: DIANA ETKİSİ
Diana’nın 1994’te bir zırh gibi üzerinde taşıdığı intikam elbisesi, 1995’teki minimal beyaz Versace’si bir yana 1996 yılında Met Gala’ya katılırken giyindiği ve detaylarıyla iç çamaşırını andıran Dior elbisesi tüm zamanların klasiği. Diana’nın bu karelerinin tasarımcıların moodboard’undan inmediğine eminim! İlkbahar/Yaz sezonunun anahtar parçaları ince askılı, transparan, dar, kimi zaman süper kısa elbiseler. Diana’nın bu üç stilinin birleşimi gibi. LVMH Ödülü’nü kazanan Nensi Dojaka, Ludovic de Saint Sernin, Versace, Gucci, Alaïa...
Drew Barrymore
Herkes bu kıyafetlerin bir benzerini yolladı podyuma. Rick Owens, Rodarte ve Ganni de bu elbiseleri pırıltılı taşlara bürüdü. Lady D, bu konuda yalnız değil. De Beers’in düzenlediği “Diamonds are Forever” galasında Naomi ve Kate’in ışıldayan mini elbiseleri dönemin imza stiline dönüştü. Yokla var arasında, biraz da uçuş uçuş.
MOTOSİKLET GÜNLÜKLERİ: ASİ GENÇLİK
Grunge tümüyle geri döndü diyemeyiz! Ancak ruhu ufaktan ufaktan kendini hissettirdi. 90’ların bir diğer akımı “biker chic” trendiyle birleşti. Asi olmamamız için hiçbir sebep yok. Miu Miu’dan Alexander McQueen’a kadar karşımıza çıktı. Deriler jean’lerle tamamlandı. Deri ceketler Prada ve Balenciaga’da oversize formlara büründüler. Hatta Prada’da eskitilmiş efekti göze çarpıyordu. Popüler kültür dünyasındaki varlıklarının bu kadar ağır basmadığı günlerde Kardashian-Jenner klanı babaları Bruce Jenner’ı ortalarına alarak bir motosikletin etrafında full deriler ve jean’lerle poz vermişlerdi. Sene 1993. Bir zamanlar trend set etmek yerine, trendleri takip ediyorlarmış demek!
Zeynep Tosun bu dönemden ilham alarak asi bir koleksiyon sundu Trendyol’la işbirliği yaparak. “90’lar giyinmeyi düşünmeden sokağa çıkan ve son derece cool olan tiplerin yükseldiği yıllar... Günümüz şartlarında cool olgusu başka bir şekil aldı. Bu koleksiyon, dijital dünya için harika fotoğraf veren asi moda parçalarını sürdürülebilirlik ile buluşturuyor” dedi.
ZEYNEP TOSUN X TRENDYOL
GÖSTERİŞ MERAKI
Evet logolar! Ama sadece logolarla sınırlı değil! Chanel ve Fendi tıpkı 90’larda olduğu gibi hatta daha isabetli bir referansla 96 koleksiyonlarındaki gibi logo baskılı kumaşlar sundu. Virginie Viard 90’larda nasıl hissediyorsa o anıları yeniden canlandırmak istediğini söyledi. Donatella halen 90’larda yaşıyormuş gibi üretmeye devam ediyor zaten. Viard’ın bir diğer referansı 1993 koleksiyonuydu. Siyah beyaz mayolar, vücuda oturan body’ler. Jean’leri pembeyle birleştiren Lagerfeld’in açtığı yoldan yürüdü. Ve son olarak altın zincirli mücevherleri eklemeyi unutmadı. Güney sahillerinde (tercihen Fransa) beyaz logolu siyah Chanel mayonun üzerinden sallanan aksesuarları hayal edin! Güneş yağları size eşlik ediyor. Gerçekten de 90’lar geri dönmüş.
MADONNA, “SEX!”, MISSONI
Madonna’nın popülerliğinin zirve olduğu bir dönem! Film çekiyor, kitap yapıyor, müziği deseniz okul gibi. Benzeri daha önce gelmemiş gibi, sonrasında gelecek herkesin tüm var olabilme sebebi de Madonna’ymış gibi. Koca bir 10 yılı Atlas gibi bir omzunda sırtlıyor. Bugün kimse onun ününde değil, başarısının yanına yaklaşmak da pek mümkün değil, ancak etkisi dalga dalga yayılıyor. 90’larda onunla özdeşleşen Jean Paul Gaultier tasarımı ikonik sütyen şimdiler de Daniel Roseberry’nin yeni Schiaparelli koleksiyonunda karşımıza çıktı. Amerikalı tasarımcı ezbere bildiğimiz bu parçayı bu kez jean ceketler yardımıyla yorumladı. Bu hem bir couture ustasına hem de bir pop yıldızına gösterilen saygı duruşu değil de ne?
Sadece bununla sınırlı değil elbette. 90’lar Madonna’yla cinsel uyanış dönemiydi birçokları için. Bruce Weber’in soft tonlu romantik fotoğrafları, Mario Testino ve Carine Roitfeld’in çıplak Gucci kampanyalarıyla yan yanaydı. Sanki Steven Meisel’le birlikte erotizmi keşfetmişti. Seksin, çıplaklığın medyada bu kadar açık yaşandığı son yıllardı.
Kristen McMenamy, Helena ve Carre Otis Fashion Awards’da partilerken.
Ta ki geçtiğimiz eylül sunulan İlkbahar koleksiyonlarına kadar. Yalnız bu kez romantizm de yoktu bayağılık da. Sadece realist bir yaklaşım vardı. Özgürlüğe olan açlık belki de. Suzy Menkes yakıştıramamıştı Missoni’de tenin bu denli fazla gözükmesini. Eleştirmişti sözünü sakınmadan. Z kuşağı Twitter kullanıcıları da “Bu babaannenizin Missoni’si değil” diye karşı atağa geçmişlerdi. Yıllar boyu boho ve zikzaklar üzerine koleksiyonlarını kuran İtalyan modaevi bir anda sadece Milano değil, tüm moda haftalarının en seksi koleksiyonunu sunmuştu. Bikiniler, uçuş uçuş elbiseler, süper mini deriler.
MISSONI
Yazı: Aykun Taşdöner
Fotoğraflar: Getty Images Türkıye, Imaxtree.com
ELLE Türkiye Mayıs 2022 sayısından alınmıştır.
