“El Temizliği Bireysel Hijyenin İlk Adımıdır” Son günlerde bu cümleyi çok duyuyor ve okuyoruz. Özellikle dünya çapında yaşanan koronavirüs salgınının yayılmasını engellemede önemli ve herkes tarafından uygulanması gereken adımlardan birisi... Uzman Dr. Yeliz Karakoca virüsten korunmanın ilk adımı olan el yıkamanın önemini , ellerin sık sık yıkamanın verdiği zararları ve el yıkadıktan sonra bakımın nasıl olması gerektiğini yazdı...
NE ZAMAN EL YIKANMALI?
*Yemek hazırlamadan önce ve sonra
*Yemek yemeden önce ve yedikten sonra
*Tuvalete girmeden önce, tuvaletten çıktıktan sonra
* Öksürdükten, hapşırdıktan sonra
*Diş, ağız, yüz, göz temizliğinden önce
*Burun temizliğinden sonra
*Öksürdükten ve hapşırdıktan sonra
*Çöplere ve bozulmuş gıdalara dokunduktan sonra
*Pişmemiş gıdalara temas ettikten sonra
*Toplu taşıma araçlarını kullandıktan sonra
*Hayvanlarla temas ettikten sonra
*Eller görünür şekilde kirlendikten sonra
*Dışarıdan eve girdiğimizde mutlaka yıkamalıyız.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının dünyaya yayılmasıyla birlikte, virüsün yayılımını engellemek adına kişisel temizlik alışkanlıklarının önemine vurgu yapılmaya başlandı. Bu amaçla korona virüsten korunmak için ellerin sabunla sık sık yıkanması gerektiği uyarısında bulunuyoruz. Sık el yıkama; dünya çapında yaşanan bu salgına bireysel olarak yapabileceğimiz en kolay, etkili ve önemli yöntemlerden birisidir.
Bu vesile ile doğru el yıkama nasıl olur, bu konuya da değinmek istiyorum. Eller en az 20 saniye süreyle su ve normal sabunla yıkanmalıdır. Önce eller ıslatılıp sonra sabun ellerin bütün yüzeylerine dağıtılır. Bilekler, avuç içi, ellerin sırt ve parmak araları ile tırnakların kenar ve uçları sabun ile köpürtülerek en az 20 saniye süreyle kuvvetlice ovuşturulur. Eller bol su ile durulanır. Musluk, ellerimizi kuruladığımız kağıt havlu ile kapatılır.
SIK SIK EL YIKAMANIN ZARARLARI VAR MI?
Ellerimiz sürekli dış ortamla temas halindedir ve çok çeşitli tahriş edici ve alerji yapabilecek maddeye en çok maruz kalan organımızdır. Sık yıkama, sabun, temizleyici ve dezenfektanlar kurutucu ürünler olduğundan derinin doğal yapısını bozarak nem miktarının azalmasına yol açtığından deride kuruma, çatlama, soyulma gibi şikayetler ve sonrasında el egzeması oluşabilir.
EL EGZAMASI (EL DERMATİTİ) NEDİR?
El egzaması toplumda oldukça sık görülen bir deri hastalığıdır ve ellerde kızarıklık, kuruluk, çatlama, sızlama, kepeklenme,kabuklanma, su dolu kabarcıklar ve sulantı ile karşımıza çıkmaktadır. Kış aylarında havanın kuru olması derinin de kurumasına neden olur ve el egzamaları kışın daha fazla görülmektedir.
El egzaması; en sık su, kuru hava, sabun, deterjan, kimyasal maddeler, lastik eldivenler, kişisel bakım ürünleri ile aşırı temas sonrasında deride tahriş nedeniyle gelişmektedir. Hastalık tüm dünyada görülebilmekle birlikte özellikle kalıtsal olarak deri reaksiyonu vermeye yatkın atopik bireylerde daha sık görülebilmektedir.
Antibakteriyel sabunlar deri yüzeyinde bulunan koruyucu lipid tabakayı bozarak egzamayı arttırabilir. Son haftalarda el yıkama sıklığının artması nedeniyle el egzaması yaşayan hasta sayısı artış göstermeye başladı. Peki ellerimizi sık yıkamaya bağlı egzama oluyor diye yıkamayacak mıyız? Tabiki etkili bir şekilde yıkayacağız, özellikle içinde bulunduğumuz bir çok insanın hasta olmasına ve ölümüne yol açan ciddi bir viral salgın döneminde sık ve etkili bir şekilde yıkamak çok önemli.
ELLERİMİZİN BU DURUMDAN ZARAR GÖRMEMESİ İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Yukarıda saydığım zorunlu hallerde eller mutlaka yıkanmalıdır. Özellikle el temizliğinde renksiz, kokusuz kalıp sabunlar tercih edilmelidir. Bir sabun sıvılaştırıldığında ya da içine renk ve koku katıldığında bazı kimyasallar eklenmiş oluyor. Bu da alerjik reaksiyon olma riskini artıyor. Etkili bir el yıkamanın arkasından da ellerimizi nemlendirirsek egzama gelişimini engellemiş oluruz. Bunu sağlamak için her evde sabunlukların yanında nemlendirici de olmalı. Nemlendirme için çok pahalı ürünler kullanmaya gerek yok, dermatoloji uzmanlarının reçete edebildiği nemlendiricileri kullanabilirsiniz.
Eller çok sıcak-çok soğuk su ile yıkanmamalı, ılık su ile yıkanmalıdır. El yıkamada kullanmak için nemlendirici içerikli (zeytinyağlı-hindistan cevizi yağlı-aloeveralı- argan yağlı-gliserinli) sabunlar tercih edilebilir. Ellerimizi yıkadıktan sonra kurular kurulamaz hemen bir nemlendirici krem sürülmelidir. Nemlendiricilerin kullanılması cildin yıkama ile kaybettiği doğal yağları yerine koyma açısından çok faydalıdır. Elimiz yıkadığımızda nemlendirici kremin etkisi kalmayacağı için tekrar tekrar sürmek gerekiyor.
El yıkama zorunluluğu olan durumlar dışında uzun süreli su ve deterjan teması gerektiren işlerde mutlaka koruyucu eldiven giyilerek eller korunmalıdır. Pamuk astarlı eldivenler tercih edilmeli ya da %100 pamuklu eldiven giyip üzerine bulaşık eldiveni giyilmelidir.
Bütün önlemlere rağmen egzama gelişirse tedavi edici krem formunda ilaçlar, deriyi nemlendiren, yenilenmesini, bariyer oluşmasını hızlandıran karışım yapma ilaçlar reçete ediyoruz. El egzaması tedavisinde en çok kortizonlu kremler kullanılır ancak bunların da uzun vadede yan etkileri olabilir. Bu yüzden günlük el kremi şeklinde devamlı kullanılmamalı ve tedavi doktorun önerdiği şekilde ve sürece kullanılmalıdır.
İyileştikten sonra da sık sık nemlendirici sürülmeli , özellikle bariyer yapan kremler etkili. Soğuk havalarda eldiven giyilerek eller korunmalı. Ellerimizin uzun süre suya temas etmediği gece uyku saatlerinde bol nemlendirici sürülmesi iyileşmeyi hızlandırır. Nemlendirici kullanmanın yanı sıra günde en az 2-3 litre su tüketmeyi de unutmamak gerekmektedir.
YAZI : Uzman Doktor Yeliz Karakoca
