Sağlıklı Spor

Spor yaparken sağlığınızı ihmal etmeyin!

ELLE ONLINE ELLE ONLINE 11 Ekim 2011
Sağlıklı Spor
En yaygın görülen rahatsızlıklar ise yumuşak doku yaralanmaları; burkulma, adale ve tendon zorlanmaları, ezilmeler, tendinit ve stres sakatlanmaları. Memorial Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Burhan Uslu, “Bağ ve adale zorlanmaları” hakkında bilgi verdi.


Günümüzde görsel ve yazılı basında spor, egzersiz ve sağlık üzerine değişik haberler izliyoruz. Bir gün sağlığınız için şunu yapmalısınız tavsiyesi, bir diğer gün yapmayın olarak değişiyor. Uzmanlara göre egzersiz programlarına başlarken mutlaka kendi doktorunuza danışmanız gerekiyor.


Vücudunuzda neler oluyor ve egzersizle bu olaylar nasıl değişiyor, eğer rahatsızlığınız varsa sporun buna etkileri gibi konulara açıklık getirmek şart. Başlangıçta yapılan check-up ve yıllık check-up'lar bunları doktorlara tam olarak gösterebiliyor. Egzersiz, sağlıklı yaşamın önemli bir parçası ve bu uygulamalar sırasında önemli hatalar yapılmakta. Çoğu insan egzersiz programına uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra başlamakta ve sonra istirahat ve iyileşmenin önemini unutmakta. Oysa ki, yeni bir programa başlandığında mutlaka haftada 4 gün orta derecede egzersizler yapılmalı. Daha sonra süre ve şiddeti yavaş yavaş artırılmalıdır.


Çoğu kimseye başlangıçta yükleme yapılır. Bu yanlıştır. Öncelikle vücudu nuza uygun teknik uygulanmalıdır. Daha sonra egzersiz aletlerinin nasıl doğru kullanılması gerektiği öğrenilmelidir. Jimnastik salonlarına gittiğimizde çalışanların yüzde 90'nın acımasızca bir şeyler yaptığını görürsünüz. Bunların çoğunun vücutlarına zararlı olduğunu belki hemen olmasa bile zaman içinde gözlemleyebilirsiniz. Uygun olmayan şekilde devamlı tekrarlayan biçimde çalışma sonrası bir sakatlık oluştuğunu ve kişinin sporu bıraktığını gözlemlersiniz. En sık yapılan hatalar ise; egzersizlerin çok hızlı, aşırı zorlanarak yapılması ve geri dönüşün, belin öneminin unutulması ve devamlı bu bölgeye stres bindirilmesi olarak tanımlanabilir. Egzersizi yaparken iyi ve uygun nefes alıp verme tekniği uygulanmalıdır. Bu bilhassa ağırlık çalışmalarında çok önemlidir. İnsanlar genellikle ağırlık kaldırırken nefeslerini tutarlar. Bu vücudun zayıflamasına neden olur ve kulak çınlaması, baş dönmesi ve bayılma gibi ciddi problemlere yol açar.





Burkulmalar: Vücudumuzdaki eklemler, bağlar tarafından desteklenir. Burkulma, bir bağın gerilmesi veya yırtılmasıdır. Vücudumuzun burkulmaya en açık ve savunmasız kısımları ayak bilekleri, dizler ve el bilekleridir. Ayağınız içe doğru döndüğünde ayak bileğiniz burkulabilir. Diz burkulması ise ani bir dönme hareketinin sonucunda oluşabilir. El bileği burkulmaları ise genellikle açık elin üzerine düşülmesi sonucunda oluşur. Hafif burkulmalar genelde istirahat, buz tedavisi, bandaj tedavisi, burkulan kısmın yukarı bir seviyede tutulması ve egzersiz ile iyileşir.


Orta dereceli burkulmalarda alçılama gibi destek tedaviler gerekebilir. ?iddetli burkulma vakalarında ise yırtılan bağı onarmak için cerrahi gerekebilir. Adale ve Tendon Zorlanmaları: Kemikleriniz, kas ve tendonlarla desteklenir. Tendonlar, kasları kemiklere bağlar. ‹ncinme, genellikle ayakta ya da bacakta oluşan bir kas ya da tendon hasarı sonucu ortaya çıkar. Bu zedelenme kas veya tendonlarda oluşan basit bir gerilmeden ibaret olabileceği gibi, kas ve tendon bileşkelerinde oluşan tam veya kısmi bir yırtılma da olabilir. Zorlanmaların tedavisi istirahat, buz tedavisi, bandaj tedavisi, burkulan kısmın yukarı bir seviyede tutulması şeklindedir. Ağrının azaltılması ve hareketliliğin tekrar kazanılması amacıyla ilk tedaviyi takiben bazı basit egzersizler başlanmalıdır. Ciddi kas ya da tendon yırtılma vakalarında cerrahi gerekebilir.


~


Ezilmeler: Ezilme, kas, tendon ya da bağa gelen bir darbe sonucunda oluşur. Kan, hasar görmüş kısmın çevresinde toplanarak cildinizin morarmasına sebep olur. Genelde ezilme vakaları hafif vakalardır ve istirahat, buz uygulaması, bandaj tedavisi ve hasar görmüş bölgenin yukarı bir seviyede tutulmasıyla iyileşir. ?ikayetler devam ederse hasarın kalıcı olmasını engellemek için medikal tedavi gerekli olabilir.





Tendinit: Enflamasyon, vücudun bir yaralanmayı iyileştirmek için gösterdiği bir cevaptır ve genellikle şişlik, ısı artışı, kızarıklık ve ağrıyla beraber seyreder. Bir tendonda ya da tendon kılıfında meydana gelen enflamasyona tendinit denir. Tendinit, genellikle tek bir yaralanma sonucunda değil de, üst üste tekrarlanan ve tendonu zorlayan hareketler sonucunda oluşur. Profesyonel yüzücüler, tenis oyuncuları ve golfçülerin omuz ve kolları; futbolcular, basketbolcular, koşucular ve dansçıların ayak ve bacakları tendinit oluşumuna yatkındırlar. Tendinit, istirahat, antienflamatuar ilaçlar, steroid enjeksiyonları, atele alma ve kas dengesizliğini düzeltmeye ve esnekliği arttırmaya yönelik egzersizlerle tedavi edilebilir.





Bursit: Bursa, içi sıvıyla dolu bir kesedir. Kemik ile tendon ya da kas arasında bir yerde bulunur ve tendonun kemiğin üstünden yumuşakça kaymasına izin verir. Aşırı kullanım ya da tekrarlayan stres sonucu omuz, dirsek, kalça, diz veya ayak bileğinizdeki bursalar şişebilir. Bu şişme ve tahriş olma durumuna bursit denir ve birçok kişide tendinit ile beraber görülür. Bursit genellikle istirahat ve antienflamatuar ilaç tedavisiyle geçer. İnatçı vakalarda enflamasyonu azaltmak için bursa içine ilaç da enjekte edilebilir.





Stres kırıkları: Kemiklerinizden birine aşırı kullanım sonucunda fazla yük bindiğinde, kemikte küçük kırıklar oluşabilir. Bu duruma “stres kırığı” adı verilir. Erken dönemde buna bağlı olarak kırık bölgesinde ağrı ve şişlik semptomları oluşabilir. Özellikle alt bacak ve ayak kemikleri bu durumun oluşmasına elverişli bölgelerdir. Kırık, rutin bir röntgen çekimiyle saptanamayabilir ve teşhis için kemik sintigrafisi gerekebilir. ‹stirahat, aktivite kısıtlaması veya değişikliği, alçılama ve nadiren de cerrahi ile tedavi edilir. Sürekli spor yapan kişilerin kendi vücut sinyallerine çok dikkat etmesi gerekir. Yorgunluk ve ağrı genellikle vücuda çok fazla yüklendiğinin bir işaretidir. Spordan önce mutlaka esneme hareketleri yapılmalı ve çok yorulmadan önce spor sonlandırılmalıdır. Stres yaralanmaları kas dengesisında bir yerde bulunur ve tendonun kemiğin üstünden yumuşakça kaymasına izin verir. Aşırı kullanım ya da tekrarlayan stres sonucu omuz, dirsek, kalça, diz veya ayak bileğinizdeki bursalar şişebilir. Bu şişme ve tahriş olma durumuna bursit denir ve birçok kişide tendinit ile beraber görülür. Bursit genellikle istirahat ve antienflamatuar ilaç tedavisiyle geçer. ‹natçı vakalarda enflamasyonu azaltmak için bursa içine ilaç da enjekte edilebilir.





Egzersiz yaparken aklınıza takılan sorular





Nasıl kilo verebilirim?


Günümüzde çocuklarda ve yetişkinlerde şişmanlık epidemik bir hal aldı. Fazla yiyecek, fiziksel olarak hareketsizlik, aşırı kilo ve sağlıksız bir duruma sebep oluyor Burada yapılacak egzersiz ve doğru yeme alışkanlığı bu sorunun cevabı olarak karşımıza çıkıyor.


~


Kalça ve bacaklarım nasıl incelecek?


“Spor ve egzersiz vücudun belirli yerlerinde incelmeye neden olur”. Bu modası geçmiş bir düşünce şeklidir. Yağ vucudun gaz deposudur ve başımızdan ayak parmaklarına kadar mucize bir şekilde depolanır. Ancak en fazla karın ve kalça kısmında depolanmaktadır. Ve egzersiz sırasında hangisinin önce ortadan kaldırılacağını ya da azaltılacağını seçemeyiz. Allahtan karın yağları ilk elemine edilenlerdir.





Diyet mi yoksa egzersiz mi? Hangisi daha önemlidir?


Bu yarıyarıyadır. Biri diğerini sinerjistiğidir. Yeterli enerji ve besin olmadan egzersiz programı sonuç vermez. Aşırı derecede enerji ve besin sistemi kilitler veegzersizden kazanacaklarımızı bozar.





Hergün egzersiz yapmak şart mı?


Bu sorunun cevabı kesinlikle hayır. Aşırı çalışma yeni başlayanların en sık karşılaştıkları yanlışlardan birisi. En ideali haftanın üç günü yapılan egzersiz. Nadiren 5 gün tavsiye edilir. Her programın istirahat ve iyileşme safhası önemli. Yeni bir programa başlarken coşkunuzu dizginlemeniz gerekir.





Çalışmalar sonrası vücudum şekle girdi ve ben çalışmayı bıraktım, adalelerim yağa dönüşür mü?


Hayır. Yağlar adalede yakıt görevini görür. Çok fazla adale yapılması ile vücutta depolanan yağ azalır.





Yürüme jogging kadar iyi midir?


Yürüme, jogging, yüzme, bisiklet ve diğer şekil aerobik egzersizlerin tek amacı vardır. Kalp atım ve solunum hızını yükseltmek.





Egzersiz için çok yaşlıyım ya da gencim denilebilir mi?


Hayır. Aşırı ağırlık çalışmak ya da koşu herkes için olmayabilir, ancak çoğu insan belirli fiziksel aktiviteler için uygundur.





Eğer ağırlık çalışırsam çok şekilsiz olur muyum?


Streoidlerden uzak durduğunuz müddetçe hiç endişe etmemelisiniz. Çoğu erkek ve bayan fazla adaleli olmak istemez. Vücutcularınki gibi olmadan da vücudunuzu şekle şokabilirsiniz.

SON HABERLER

Dergide Bu Ay

ELLE Mart Sayısı Çıktı!

ELLE Mart Sayısı Çıktı!

Baharı Hande Erçel ile karşılıyoruz.

BU SAYIDA NELER VAR?

E-Bülten Aboneliği

E-bültenimize şimdi abone olun,
magazin dünyasındaki tüm gelişmelerden anında haberiniz olsun.