Sesin düzeyinde kısılma, seste çatlamalar, hırıltılı ses veya sesin tamamen kısılması… Seste oluşan geçici veya kalıcı tüm değişimler, genelde nezle, grip veya sinüzit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sonrasında geliştiği için daha çok kış aylarında görülüyor. Bu nedenle de çoğu zaman “Nasıl olsa griptendir.” düşüncesiyle bu belirtiyi es geçip, doktora başvurmakta gecikebiliyoruz. Oysa ses kısıklığının altında, ses tellerindeki poliplerde, nodül ve reflü gibi birçok ciddi neden yatabiliyor. Sık sık tekrarlayan veya uzun süren ses kısılmalarında mutlaka doktora danışılmazsa altta yattan hastalığın tedavisinin zor bir hale dönüşebileceği konusunda uyaran Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. İsmet Emrah Emre, ses kısıklığına yol açan 7 nedeni anlattı.
1. Larenjit
Ses kısıklığının en sık görülen sebeplerinden larentjit, çoğunlukla nezle veya grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sonrasında ortaya çıkıyor. Bazen ateş ve boğaz ağrısıyla birlikte görülse de, çoğu zaman ağrısız bir ses kısıklığı olarak gelişiyor. Larenjit kaynaklı ses kısıklığında soruna, enfeksiyonun ses tellerinde oluşturduğu ödem neden oluyor. Ancak bazen üst solunum yolu enfeksiyonlarında gelişen geniz akıntıları ve boğazda gıcıklanmalara bağlı yoğun öksürük de ses tellerinde ödem yapabiliyor. Larenjit tanısı konulduktan sonra ses istirahati, üst solunum yolu enfeksiyonunun tedavisi ve bol su içilmesi hastalığı geriletmek için yapılması gerekenlerden. Eğer, hastalık gerilemezse mutlaka doktorunuza danışmanız gerekiyor.
2.Sesin yanlış kullanımı
Sesin yanlış kullanımına bağlı olarak gelişen ses kısıklığı genellikle öğretmen ve çağrı merkezi çalışanı gibi, sesini gün boyu çok kullanan kişilerde görülüyor. Uzun süreli veya sık tekrarlayan durumlarda bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmak şart. Bu tip durumlarda doktor, sesini daha iyi kullanmayı öğrenmek üzere sizi ses terapisi almak için yönlendirebiliyor. Maça gittiğiniz bir günün akşamında olduğu, çok bağırdığınız bir günden sonra ya da çok uzun süre sesinizi dinlendirmeden konuştuğunuzda da sesin yanlış kullanımına bağlı ses kısıklığı oluşabiliyr. Ancak, içiniz rahat olsun. Zira bu tarz ses kısıklıkları geçici oluyor, bol su ve istirahatle birlikte sesinizi dinlendirdiğinizde ses kısıklığı kısa sürede geçiyor.
3.Ses tellerindeki polip veya nodül
Ses tellerindeki iyi huylu ve yayılma göstermeyen kitleler anlamına gelen polip ve nodüller, bu tellerin doğru kapanmasına izin vermiyor. Ağrısız olan bu tarz kitleler bazen öksürükle birlikte kan gelmesiyle ortaya çıkabiliyor. Küçük kitlelerde ses kısıklığı geçici olmasına rağmen, tekrarlabiliyor. Özellikle sesin yorulduğu, üst solunum yolu enfeksiyonu geçirildiği veya yüksek sesle konuşulduğu zaman ortaya çıkan tekrar eden ses kısıklıklarında akla ilk olarak polip veya nodül gelmeli. Daha büyük kitlelerdeyse, ses sürekli olarak kısık kalıyor ya da sesin kalitesi bozuluyor. Ancak, her iki durumda da hiç vakit kaybetmeden bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmak gerekiyor.
4. Reflü
Mide asidinin yemek borusundan yukarı doğru çıkması anlamına gelen reflü, genellikle göğüs ve boğaz bölgesinde yanma ve acıma belirtileriyle ortaya çıkıyor. Bu durumda asidin yukarı çıkması, ses tellerinde hasar oluşturuyor. Bu da olarak ses kısıklığına neden oluyor, ancak sesle ilgili bir şikayetiniz olmasa bile reflünüz varsa ses telleriniz siz farkında olmadan zarar görmüş olabiliyor. Ses kısıklığı genellikle sabahları daha kötü olup, gün içerisinde düzelme eğilimi gösteriyor. Yağlı, baharatlı yemekler, kahve, çay ve asitli içeceklerin tüketilmesi s reflüyü kötü etkileyeceğinden, aynı şekilde ses kısıklığını da olumsuz etkiliyor.
5. Sigara
Zararlı saymakla bitmeyen sigara kullanımı ses tellerini de es geçmiyor. Sigaradaki toksinler ve yüksek ısıya bağlı ödem, ses tellerini örten dokuda kalınlaşmaya, kanser, nodül ve polip gibi kitlelerin oluşması için ideal ortamı sağlıyor. Aynı zamanda reflüyü de arttırabildiğinden, sigara içenlerde her şeye ek olarak, ses tellerinde reflü hasarı da gelişebiliyor.
6. Ses tellerinde felç gelişmesi
Nadiren görülen ses telindeki felç kaynaklı ses kısıklıkları cerrahi müdahale sonrası gelişebildiği gibi, darbeye bağlı olarak tiroit bezine ait kitlelerde, boyun, akciğer ve beyinde ortaya çıkan kitlelerde de oluşabiliyor. Bazı enfeksiyonlar ses tellerinin hareketinden sorumlu sinire hasar verip, ses kısıklığına yol açabiliyor. Aynı zamanda parkinson, alzheimer, ALS gibi nörolojik hastalıklarda ses telinde felç yapabiliyor, ama ses teli felcinde çoğunlukla hiç sebep bulunamıyor. Böyle durumlarda ses telinin tekrar hareket etmesi için hiçbir şey yapılmadan 12-18 ay beklenmesi gerekiyor. Bazı hastalarda hareket geri gelebiliyor, ancak gelişme olmayanlarda nefes darlığını ortadan kaldırmak veya ses kalitesinde düzelme sağlamak için bıçak altına yatılması gerekiyor.
7. Kanser
Kanser ses kısıklığının en ciddi sebebi. Ses tellerindeki kanserlerin hemen hepsi sigara içen veya ikinci derece sigara dumanına maruz kalanlarda görülüyor. Sigara içen birinde tekrarlayan ya fa sürekli hale gelmiş ses kısılması- ses değişimi saptandığında ilk iş, doktora başvurulmalı. Bunun dışında, kansere bağlı ses kısıklığında nefes darlığı, öksürükle birlikte kan gelmesi, ağız kokusu ve yutkunma güçlüğü de görülen semptomlar arasında. Kış aylarında ses kısıklığı yaygınlaştığından, sigara içenler bu durumu dikkate almayınca tanıda gecikme olabililiyor. Bu da, kanserin büyüme ve yayılma riskini artırıyor. Bu yüzden, sigara içen, sürekli veya sıklıkla sesiniz kısılanların hiç vakit kaybetmeden bir kulak burun boğaz uzmanına danışarak neler olup bittiğini öğrenmesi gerektiğinin önemini bir kez daha vurguluyor.
